Όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας συνειδητοποιούμε πως δεν υπάρχει μόνο γέννηση, ανάπτυξη επιτυχία, καλή υγεία, ευτυχία, βόλτες, ψυχαγωγία αλλά και το αντίθετο τους. Η απώλεια, η οδύνη, η αποτυχία, η φθορά, ο θάνατος είναι η άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος. Αν τα πρώτα τα θεωρούμε “καλό”, αυτομάτως τα δεύτερα τα θεωρούμε “κακό”. Στην τάξη εισέρχεται η αταξία. Έχουμε συνδυάσει το νόημα της ζωής με την επιδίωξη των μεν και την αποφυγή των δε και προσπαθούμε να διαφυλάξουμε ότι καλό μας έχει συμβεί. Κάπως έτσι προσδιορίζουμε το “να περνάμε καλά”.

Η τάξη που με τόσο κόπο περιφρουρούμε όμως, απειλείται από την είσοδο του “κακού”, που όταν έρχεται, μέσα στο μυαλό μας παίρνει την έλλειψη νοήματος. Τότε, οι όποιες εξηγήσεις μέχρι το σημείο εκείνο είχαμε δώσει, αποτυγχάνουν και η ζωή μας παύει να έχει λογικό ειρμό. Κάτι τέτοιο μπορεί να συμβεί με μια επαγγελματική αποτυχία, την κατάρρευση μιας ερωτικής σχέσης, μιας ξαφνικής ασθένειας και τέλος με τα ίδια τα γηρατειά και το θάνατό μας. Όπως όλοι ξέρουμε, αυτή η κατάσταση δεν αποφεύγεται ότι προφυλάξεις και να πάρουμε όσα ασφαλιστήρια συμβόλαια και να υπογράψουμε.

Ωστόσο, η εισβολή της αταξίας και του χάους, αλλά και η κατάρρευση του νοητικού κατασκευάσματος που ονομάζουμε τακτοποιημένη ζωή, μπορεί να γίνει η πύλη για το άνοιγμα προς μια ανώτερη τάξη. Η κατάσταση στην οποία περιερχόμαστε θα μπορούσε να ονομαστεί και σοκ. Το θέμα μας πάντως είναι η κατάρρευση της σκέψης και των νοημάτων που αυτή δίνει και των ευκαιριών που αυτή η κατάρρευση προσφέρει.

Η σκέψη μας, απομονώνει μια κατάσταση ή ένα περιστατικό και το χαρακτηρίζει θετικό ή αρνητικό αυθαίρετα, σύμφωνα με μια βαθιά εδραιωμένη συλλογική πλάνη που έχει εγκαθιδρυθεί μέσα στο μυαλό μας και που οφείλεται στην εξαρτημένη μας μάθηση. Αυτή η σκέψη αποκτά πλέον μια συγκεκριμένη ύπαρξη. Γίνεται στερεή. Παγιώνεται. Έτσι, κατακερματίζει την πραγματικότητα, η οποία υπάρχει πέρα από αυτό το διαχωρισμό. Ο κατακερματισμός είναι ψευδαίσθηση, αλλά φαίνεται πολύ αληθινός όταν είμαστε παγιδευμένοι μέσα στην ψευδαίσθηση. Και όμως το σύμπαν, ο κόσμος, είναι ένα αδιαίρετο όλον στο οποίο τίποτα δεν είναι απομονωμένο.

Αν αντιληφθούμε πως ότι θεωρούμε καλό ή κακό (οι δύο πόλοι των αντιθέτων του yin-yang) είναι απλώς νοητική ετικέτα που μπήκε κάποια στιγμή αυθαίρετα και που έχει προσωρινό χαρακτήρα, επειδή εκείνη τη στιγμή έτσι μας βόλευε, τότε το σύννεφο διαλύεται. Ταυτιζόμαστε με σκέψεις επειδή έτσι μας βολεύει. Ταυτιζόμαστε με τα αντικείμενα επειδή θεωρούμε πως αυτά είναι εμείς. Ταυτιζόμαστε με τις μορφές απόψεων και καταστάσεων ξεχνώντας ότι είναι αληθινές μόνο προσωρινά και μόνο σχετικά. Και νομίζουμε πως όλα αυτά είναι εμείς.

Η παρακάτω Ζεν ιστοριούλα θα το αποδείξει:

Ένας κύριος κέρδισε σε μια κλήρωση ένα αυτοκίνητο. Όλοι χάρηκαν και βγήκαν έξω να το διασκεδάσουν .Αυτός και η οικογένεια του, μαζί με φίλους. «Καταπληκτικό» έλεγαν. «Είσαι πολύ τυχερός». Αυτός χαμογέλασε: «Ίσως», απάντησε. Για λίγες εβδομάδες απολάμβανε το καινούργιο αυτοκίνητο και την οδήγηση, μέχρι που κάποιος μεθυσμένος έπεσε πάνω του και ο σοφός κύριος κατέληξε στο νοσοκομείο. Η οικογένεια και οι φίλοι πήγαν εκεί. «Μεγάλη ατυχία» έλεγαν όλοι. «Ίσως» απάντησε ο φίλος μας. Ενώ ακόμη βρισκόταν στο νοσοκομείο μια νύχτα έγινε κατολίσθηση και το σπίτι του γκρεμίστηκε. Όλοι την επόμενη μέρα έλεγαν. «Πω πω τύχη» και εκείνος απαντούσε: «Ίσως»

 Το «Ίσως» του σοφού άνδρα, δείχνει μια άρνηση να κρίνει οτιδήποτε συμβαίνει. Αντί να το χαρακτηρίζει κάπως, το δέχεται όπως είναι και έτσι μπαίνει σε συνειδητή ευθυγράμμιση με τον κόσμο, με την ανώτερη τάξη. Με το Taiji,θα έλεγαν οι ταοϊστές. Την πηγή από όπου πηγάζουν τα πάντα. Βγαίνει λοιπόν από τα νοητικά κατασκευασμένα δίπολα και πηγαίνει κατευθείαν στο πρωταρχικό ένα. Αντιλαμβάνεται ότι ο νους αδυνατεί να κατανοήσει τα φαινόμενα που παροδικά εμφανίζονται στην ταπετσαρία του όλου.

Όμως, δεν υπάρχουν τυχαία περιστατικά, πράγματα και καταστάσεις, απομονωμένα από ή για τον εαυτό τους. «Τα άτομα που αποτελούν το σώμα μας[1] σφυρηλατήθηκαν κάποτε μέσα σε άστρα και οι αιτίες του πιο μικρού περιστατικού είναι σχεδόν άπειρες και συνδεδεμένες με το όλον με τρόπους ακατανόητους» λέει ο Eckhart Tolle[2] και συνεχίζει: «Αν θες να ανιχνεύσεις τα αίτια του κάθε γεγονότος, θα πρέπει να ανατρέξεις στην αρχή της δημιουργίας του κόσμου. Ο κόσμος δεν είναι χαοτικός. Η ίδια η λέξη κόσμος σημαίνει τάξη. Όμως δεν είναι μια τάξη που θα μπορέσει να κατανοήσει ποτέ ο ανθρώπινος νους, αν και μερικές φορές μπορεί να της ρίξει μια φευγαλέα ματιά».

Είναι όμως ζωή αυτό; πιθανόν να αναρωτηθεί κάποιος. Δεν χάνονται τα συναισθήματα, οι γεύσεις της ζωής και το νόημα της, όταν μένουμε απαθείς απέναντι σε αυτό που συμβαίνει;

Ένα λεπτό! Αυτό που πρέπει να τονιστεί είναι η μη ταύτιση με τα γεγονότα. Η μη ταύτιση με τη μορφή. Όταν δεν ταυτίζομαι, αυτομάτως δημιουργώ χώρο. Άλλο δηλαδή αυτό που συμβαίνει και άλλο αυτό που είμαι. Έτσι κανείς παραμένει σταθερός στο κέντρο του.

Από τη στιγμή που γίνει αποδεκτή η παροδικότητα όλων των πραγμάτων (σκέψεων, συναισθημάτων, συμβάντων) καλών ή κακών, που όλα αυτά είναι ο κόσμος της μορφής ,της επιφάνειας, μπορούμε να απολαύσουμε τις χαρές του κόσμου όσο αυτές διαρκούν, γνωρίζοντας ότι εμείς δεν είμαστε αυτά (τα πράγματα, οι καταστάσεις), αλλά κάτι πιο βαθύ. Αποκτούμε ευρύτερη σκοπιά , από όπου μπορούμε να παρατηρούμε ότι συμβαίνει, αντί να παγιδευόμαστε μέσα του. Η ελευθερία είναι μια εσωτερική κατάσταση και η μη κρίση είναι το πρώτο σκαλοπάτι προς αυτήν.[3]