Σ΄ αυτό το άρθρο θα ασχοληθούμε με την αναπνοή και το πως πρέπει να αναπνέει κανείς έτσι ώστε να είναι υγιής και χαρούμενος. Θα ασχοληθούμε με την ποιότητα της και τον τρόπο που κανείς την επιτυγχάνει.
Πολύς κόσμος συχνά διαμαρτύρεται για ζαλάδες, ιλίγγους, πονοκεφάλους, για μια ακαθόριστη δυσφορία, χωρίς να πηγαίνει ο νους του πως είναι πιθανόν για όλα αυτά να ευθύνεται η ποιότητα της αναπνοής του. Αν όμως ρωτήσεις κάποιον πως αναπνέει την ώρα που εκφράζει τη δυσφορία, μάλλον θα νιώσει αμήχανος.
Για κάποιον που ασχολείται, δεν χρειάζεται πολύ για να διαπιστώσει πώς αναπνέει αυτός που έχει απέναντι του. Συνήθως αυτή η αναπνοή που δημιουργεί προβλήματα είναι ρηχή και αγχώδης. Είναι κοντή και βιαστική. Τα πνευμόνια δεν ανανεώνονται με οξυγόνο, παρά μόνο το πάνω τμήμα τους. Το κάτω παραμένει με βαλτωμένο αέρα που ποτέ δεν αντικαθίσταται. Τα όργανα της κοιλιακής χώρας καθώς και ο εγκέφαλος, επίσης δεν οξυγονώνονται σωστά.
Επικίνδυνη αναπνοή επίσης είναι και η αναπνοή από το στόμα. Επιτρέπει σε όλα τα μικρόβια να εισέλθουν στον οργανισμό αφιλτράριστα. Φανταστείτε τώρα ένας συνδυασμός κοντής αναπνοής παρμένης από το στόμα τι ολέθρια αποτελέσματα μπορεί να παράξει. Τα συσσωρευμένα προβλήματα που δημιουργεί η εσφαλμένη αναπνοή τα βλέπουμε στα καταβεβλημένα πρόσωπα ανθρώπων, οι οποίοι ενώ είναι νέοι, έχουν όψη ηλικιωμένου. Και η όψη φυσικά είναι το λιγότερο…
Το ζήτημα ανασαίνω είναι πολύ πιο σύνθετο από το ότι “παίρνω απλώς αέρα”. Το ζήτημα ανασαίνω είναι το σημαντικότερο ζήτημα της ζωής. Είναι η ίδια η ζωή. Φανταστείτε πως ερχόμαστε στη ζωή με μια τεράστια εισπνοή και τη χαιρετούμε με μία μακρόσυρτη εκπνοή κάποια χρόνια μετά. Οτιδήποτε σχετίζεται με τη ζωή, σχετίζεται αυτομάτως και με την αναπνοή. Η ποιότητα της αναπνοής μας είναι λοιπόν ζήτημα ζωής και θανάτου και γι αυτό το ζήτημα εμείς έχουμε πλήρη άγνοια, όταν δε τα πράγματα πάρουν τον άσχημο δρόμο, τότε οδηγούμαστε στους γιατρούς και στα φάρμακα. Πολύ σπάνια θα πονηρευτεί ένας γιατρός πάνω στο ζήτημα της σωστής αναπνοής ενός ασθενούς του. Συνήθως ξεκινάει τις συνταγές…
Ο κανονικός τρόπος όμως είναι άλλος. Είναι το να ανασαίνουμε από χαμηλά. Από την κοιλιά.
Αν παρατηρήσουμε ένα βρέφος, θα διαπιστώσουμε πως κάνει ακριβώς αυτό. Θα δούμε την κοιλίτσα του να ανεβοκατεβαίνει ήσυχα, αργά αλλά σταθερά και ρυθμικά σαν καλοκουρδισμένο ρολόι. Το ίδιο αυτό βρέφος σε 6-7 χρόνια θα έχει γίνει ένα παιδί με ένα σωρό έννοιες και αυτό το φυσικό χάρισμα θα το χάσει. Δεν συζητάμε φυσικά για το τι θα συμβεί στα 20 και τα 30 του χρόνια!
Ο κανονικός τρόπος είναι να κατέβει η αναπνοή χαμηλά. Στην κοιλιά.
Πως όμως μπορούμε να το πετύχουμε αυτό;
Ας το δούμε λοιπόν σαν άσκηση!
Ξαπλώστε και χαλαρώστε σ’ ένα κρεβάτι. Αρχίστε να παρατηρείτε την αναπνοή σας. Είναι πιθανόν να δείτε το στήθος σας να ανεβοκατεβαίνει. Τώρα τοποθετείστε στην κοιλιά σας, περίπου στο ύψος του αφαλού και ίσως λίγο πιο κάτω, ένα τετράδιο και εστιάστε το νου σας σε εκείνο το σημείο. Ο σκοπός σας είναι να κάνετε το τετράδιο να ανεβοκατεβαίνει. Συνεχίστε και παρατηρείστε. Αυτό είναι όλο. Χωρίς καθόλου κόπο κατεβάσατε την αναπνοή σας στη κοιλιά.
Μπορείτε τώρα να σταθείτε όρθιοι ή καθιστοί και να αντικαταστήσετε το τετράδιο με τα χέρια σας. Τοποθετήστε τα στην κοιλιά και επαναλάβετε το ίδιο. Καθώς βλέπετε μπορείτε να το κάνετε οπουδήποτε. Μπορείτε λοιπόν να πάρετε τη θέση που σας βολεύει, να τοποθετήσετε τα χέρια σας στη κοιλιά σας και να χαλαρώσετε παίρνοντας αναπνοές για μερικά λεπτά. Ας πούμε 5 λεπτά τη φορά. Παρατηρήστε πως νιώθετε τώρα!
Το ζήτημα όμως είναι να καθιερωθεί η αναπνοή στην κοιλιά. Να μην συμβαίνει αυτό περιστασιακά ή μετά από μια άσκηση.
Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζονται ουσιαστικά 3 πράγματα:
- Απόφαση. Αποφασίζω να αλλάξω σημαίνει ότι εδώ που είμαι δεν μου αρέσει.
- Εστίαση του νου. Διότι εξέλιξη υπάρχει εκεί που εστιάζει ο νους.
- Επιμονή. Ναι, εδώ είναι το μυστικό για όλα. Το να μάθω να κάνω μια άσκηση είναι το εύκολο. Μου τη λένε, τη μαθαίνω την κάνω. Το ζήτημα είναι να πειθαρχήσω σε μάκρος χρόνου κάνοντας αυτό που χρειάζεται.
Λοιπόν: μπορεί κανείς να φτιάξει ένα πρόγραμμα 5 λεπτών και να το εφαρμόζει τρείς φορές την ημέρα. Πρωί-πρωί, το απόγευμα, το βράδυ. Μετά από 15 μέρες μπορεί να το επεκτείνει παντού. Στην ουρά στη τράπεζα, μες το μετρό, ακόμη και περπατώντας, την ώρα που μαγειρεύει. Πρέπει να γίνει κατακλυσμιαίος και επίμονος. Το ευτύχημα είναι ότι τα αποτελέσματα είναι άμεσα. Αν κανείς επιμείνει για ένα συνεχόμενο μήνα, θα τα καταφέρει.
Λένε, πως όποια πράξη την επαναλαμβάνει κανείς για 21 μέρες τελικά τη συνηθίζει. Όλοι μας, κάπως έτσι έχουμε αποκτήσει τις συνήθειες μας…
Τα οφέλη της αναπνοής από την κοιλιά είναι άπειρα. Να μόνο ενδεικτικά μερικά από αυτά.
Κατ’ αρχήν γαληνεύουμε. Ηρεμεί το πρόσωπό μας και «στρώνει» το δέρμα μας. Οξυγονώνονται τα εσωτερικά όργανα της κοιλιακής χώρας, όπως το πάγκρεας το συκώτι κλπ.
Ανοίγουν και καθαρίζουν τα πνευμόνια. Χαμηλώνουν οι σφυγμοί της καρδιάς, εξαφανίζεται η υπέρταση. Σταματώ…
Ας δούμε λοιπόν τώρα και μερικά τεχνικά ζητήματα:
1ον Εισπνέουμε και εκπνέουμε απαλά από το στόμα. Η ανάσα δεν είναι ένας αγώνας, μια μάχη, είναι απλώς μια φυσική διαδικασία που αν την ασκήσουμε σωστά γίνεται τέχνη.
2ον Δεν χρησιμοποιούμε τη μύτη σα χωνί και δεν ξεφυσάμε με δύναμη.
3ον Βάζουμε τη γλώσσα στο πίσω μέρος των πάνω δοντιών εκεί που ξεκινάει ο ουρανίσκος.
Ξεκινούμε από αυτή την απλούστατη άσκηση και σκοπεύουμε να την εντάξουμε ουσιαστικά στον τρόπο ζωής μας. Ωστόσο όμως υπάρχουν διάφορες αναπνευστικές ασκήσεις, απλές και σύνθετες που διδάσκονται, ως Τσι Κονγκ, ξεχωριστά. Υπάρχουν ασκήσεις που δίνουν διαφορετικά αποτελέσματα και χρησιμοποιούνται για διαφορετικούς λόγους. Εδώ να πούμε πως η αναπνοή από το στήθος, την οποία εμείς θέλουμε να καταργήσουμε στη καθημερινότητα μας, δεν είναι μια κακή αναπνοή, αλλά μια αναπνοή που προσφέρει ένταση και χρησιμοποιείται σε μάχη ή σε αγώνες. Ονομάζεται δε και ανάστροφη αναπνοή. Να πούμε επίσης πως υπάρχει και η Κοιλιακή Αναπνοή ως ξεχωριστή άσκηση σε Τσι Κονγκ που περιέχει εισπνοές και εκπνοές με συγκεκριμένα μετρήματα και έχει συγκεκριμένα αποτελέσματα, που όμως δεν πρέπει να συγχέεται με την αναπνοή από την κοιλιά (το θέμα μας δηλαδή) που είναι όχι μια άσκηση αλλά τρόπος ζωής που μαθαίνεται μέσω μιας άσκησης.
Κλείνοντας αυτό το άρθρο πρέπει να πούμε πως πολλές φορές ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος σταματά να κάνει κάτι, μάλλον από βλακεία, παρόλο που ξέρει ότι του είναι χρήσιμο. Ο βασικός του εχθρός πια δεν είναι η άγνοια, μιας και πλέον όλα είναι στο πιάτο μας, αλλά ο κακός του εαυτός, ο ράθυμος, ο τεμπέλης, ο αναβλητικός…
Ας επιτεθούμε λοιπόν σ’ αυτόν τον εαυτό με έργα, όσο υπάρχει καιρός και όχι με λόγια.
