“Τα πάντα χωρεί, ουδέν μένει”[1].
Η ανακάλυψη του εσωτερικού διαστήματος (μη προσκόλληση)[2]
Σύμφωνα με μία αρχαία ιστορία των Σούφι, ζούσε κάποτε ένας βασιλιάς σε κάποια μεσανατολική χώρα, που ήταν συνεχώς διχασμένος μεταξύ ευτυχίας και μελαγχολίας. Το παραμικρό του προκαλούσε μεγάλη ταραχή, έντονη αντίδραση, και η ευτυχία του μετατρεπόταν γρήγορα σε απογοήτευση και απελπισία. Ήρθε κάποια στιγμή που ο βασιλιάς βαρέθηκε τον εαυτό του και άρχισε να αναζητεί διέξοδο. Έστειλε να του φέρουν ένα σοφό που ζούσε στο βασίλειο του και που είχε φήμη ότι ήταν φωτισμένος. Όταν ήρθε ο σοφός ο βασιλιάς του είπε: “Θέλω να γίνω σα και σένα. Μπορείς να μου δώσεις κάτι που θα φέρει γαλήνη και ισορροπία στη ζωή μου; Θα πληρώσω όσα μου ζητήσεις“.
“Ίσως μπορώ να σε βοηθήσω” είπε ο σοφός, “όμως το αντίτιμο είναι τόσο μεγάλο, ώστε ολόκληρο το βασίλειο σου δεν είναι αρκετό για πληρωμή. Συνεπώς θα σου το κάνω δώρο, αν το τιμήσεις”. Ο βασιλιάς τον διαβεβαίωσε ότι θα το τιμούσε, και ο σοφός έφυγε.
Λίγες εβδομάδες αργότερα επέστρεψε και έδωσε στο βασιλιά ένα περίτεχνο κουτί, σκαλισμένο με νεφρίτη. Ο βασιλιάς άνοιξε το κουτί και βρήκε μέσα ένα απλό χρυσό δαχτυλίδι. Μία φράση ήταν μέσα του χαραγμένη. Κι αυτό θα περάσει. “τι σημαίνει αυτό;” ρώτησε. Ο σοφός απάντησε: “να φοράς πάντα αυτό το δαχτυλίδι. Ό,τι και να συμβαίνει πριν το αποκαλέσεις καλό ή κακό, άγγιζε αυτό το δαχτυλίδι και διάβαζε τη χαραγμένη φράση. Μ΄ αυτόν τον τρόπο θα ΄σαι πάντα ήρεμος”.
Κι αυτό θα περάσει. Τι έχουν αυτές οι απλές λέξεις που τις κάνει τόσο ισχυρές; Αν το δει κανείς επιφανειακά θα του φανεί πως, ενώ αυτά τα λόγια μπορεί να προσφέρουν κάποια παρηγοριά σε μία άσχημη κατάσταση, θα μειώνουν επίσης την ευχαρίστηση των καλών πραγμάτων στη ζωή. “Μην είσαι τόσο ευτυχισμένος γιατί δε θα διαρκέσει”. Εκ πρώτης άποψης αυτό φαίνεται να λένε όταν χρησιμοποιούνται σε μία κατάσταση που γίνεται αντιληπτή ως καλή.
Το πλήρες νόημα αυτών των λέξεων, γίνεται φανερό όταν τις εξετάσουμε στο πνεύμα των δύο προηγούμενων ιστοριών που έχουμε αναφέρει προηγούμενα. Η ιστορία του Ζεν δασκάλου του οποίου η απάντηση ήταν πάντα “έτσι ε;” δείχνει το καλό που έρχεται μέσω μη αντίστασης στα γεγονότα. Όταν δηλαδή είσαι ένα με αυτό που συμβαίνει. Η ιστορία του άνδρα που το σχόλιο του ήταν πάντα ένα λακωνικό “ίσως” απεικονίζει τη σοφία της μη κρίσης και η ιστορία με το δαχτυλίδι υποδεικνύει το δεδομένο της παροδικότητας που, όταν αναγνωρίζεται, οδηγεί στη μη προσκόλληση. Μη αντίσταση, μη κρίση και μη προσκόλληση, είναι οι τρεις πλευρές της αληθινής ελευθερίας και της φωτισμένης ζωής. Τα λόγια που είναι χαραγμένα στο δαχτυλίδι δε σου λένε ότι δεν πρέπει να απολαμβάνεις το καλό στη ζωή σου, ούτε έχουν απλώς σκοπό να παρέχουν λίγη παρηγοριά σε καιρούς οδύνης. Όμως ξέρε “και αυτό θα περάσει”. Έχουν βαθύτερο σκοπό: να σε κάνουν να έχεις επίγνωση του πρόσκαιρου της κάθε κατάστασης, που οφείλεται στη παροδικότητα όλων των μορφών καλών ή κακών. Όταν αποκτάς επίγνωση της παροδικότητας όλων των μορφών, η προσκόλληση σου σ΄ αυτές μειώνεται και αποταυτίζεσαι από αυτές σε κάποιο βαθμό. Το να είσαι αποστασιοποιημένος δε σημαίνει ότι δεν μπορείς να απολαμβάνεις το καλό που μπορεί να σου προσφέρει ο κόσμος. Μάλιστα το απολαμβάνεις περισσότερο. Από τη στιγμή που θα δεις και θ΄ αποδεχθείς την παροδικότητα όλων των πραγμάτων και το αναπόφευκτο της αλλαγής, μπορείς να απολαμβάνεις τις χαρές του κόσμου όσο διαρκούν, χωρίς φόβο απώλειας ή άγχος για το μέλλον.
Όταν είσαι αποστασιοποιημένος αποκτάς ευρύτερη και πλεονεκτικότερη σκοπιά απ’ όπου μπορείς να παρατηρείς τα περιστατικά της ζωής σου αντί να είσαι παγιδευμένος μέσα τους. Γίνεσαι σαν τον αστροναύτη που βλέπει τον πλανήτη Γη περιβαλλόμενο από την απεραντοσύνη του διαστήματος και συνειδητοποιεί μια παράδοξη αλήθεια: ότι η Γη είναι πολύτιμη και ταυτόχρονα ασήμαντη. Ή αναγνώριση ότι και αυτό θα περάσει οδηγεί στην αποστασιοποίηση και με την αποστασιοποίηση μία άλλη διάσταση μπαίνει στη ζωή σου, ένας άλλος εσωτερικός χώρος “διάστημα” δημιουργείται.
Μέσω της μη κρίσης, της αποδοχής και της μη προσκόλλησης, αποκτάς πρόσβαση σ΄ αυτή την εσωτερική διάσταση. Όταν δεν είσαι πια ολότελα ταυτισμένος με τις μορφές, η συνειδητότητα -αυτός που είσαι – απελευθερώνεται από τη φυλάκιση της μορφής. Αυτή η ελευθερία είναι η ανάδυση του εσωτερικού χώρου. Έρχεται σαν ησυχία, μια ανεπαίσθητη γαλήνη βαθιά μέσα σου, ακόμα και μπροστά σε κάτι φαινομενικά κακό. Κι αυτό θα περάσει. Ξαφνικά υπάρχει χώρος γύρω από το γεγονός. Υπάρχει επίσης χώρος γύρω από τα συναισθήματα σου, γύρω από τα “πάνω και τα κάτω σου” ακόμα και γύρω από τον πόνο. Και πάνω απ΄ όλα υπάρχει χώρος γύρω από τις σκέψεις σου. Και από αυτό το χώρο απορρέει μία γαλήνη που δεν είναι του κόσμου τούτου, επειδή ο κόσμος τούτος είναι μορφή και η γαλήνη είναι χώρος.
Τώρα μπορείς να απολαμβάνεις και να τιμάς τα πράγματα του κόσμου τούτου χωρίς να τους δίνεις σημασία και σπουδαιότητα που δεν έχουν. Μπορείς να συμμετέχεις στο χορό της δημιουργίας και να είσαι ενεργός χωρίς προσκόλληση στο αποτέλεσμα και χωρίς να έχεις παράλογες απαιτήσεις από τον κόσμο: πραγμάτωσε με, κάνε με ευτυχισμένο, κάνε με να νοιώθω ασφαλής, πες μου ποιός είμαι. Ο κόσμος δεν μπορεί να σου δώσει αυτά τα πράγματα και, όταν δεν έχεις πια τέτοιες προσδοκίες, κάθε αυτοδημιουργημένη οδύνη φτάνει στο τέλος της. Κάθε τέτοια οδύνη οφείλεται σε υπερεκτίμηση της μορφής και μη επίγνωση της διάστασης του εσωτερικού χώρου. Όταν αυτή η διάσταση είναι παρούσα στη ζωή σου, μπορείς να απολαμβάνεις πράγματα, εμπειρίες και τις απολαύσεις των αισθήσεων χωρίς να χάνεσαι μέσα σ΄ αυτά, χωρίς εσωτερική προσκόλληση σ’ αυτά, χωρίς να γίνεσαι εθισμένος στον κόσμο.
Η φράση κι αυτό θα περάσει είναι δείκτης προς τη πραγματικότητα. Δείχνοντας προς τη προσωρινότητα όλων των μορφών, εκ συνεπαγωγής, δείχνουν επίσης προς το αιώνιο. Μόνο το αιώνιο μέσα σου μπορεί να αναγνωρίσει το προσωρινό ως προσωρινό. Όταν η διάσταση του χώρου χάνεται ή μάλλον, δε κατανοείται, τα πράγματα του κόσμου παίρνουν απόλυτη σημαντικότητα, μια σπουδαιότητα και μια βαρύτητα που, στη πραγματικότητα, δεν την έχουν. Όταν ο κόσμος δεν θεωρείται από τη προοπτική του άμορφου, γίνεται απειλητικός τόπος και, τελικά, ένας τόπος απελπισίας.
Στροφή 23
Τα λίγα λόγια είναι φυσικά. Η θύελλα και η νεροποντή προτού χαθεί η μέρα τελειώνουν. Ποιανού θέλημα είναι αυτό; Της γης και τ΄ ουρανού. Αφού λοιπόν γη κι ουρανός δεν διαιωνίζουν τα φαινόμενα, πως να το καταφέρει ο άνθρωπος;
Όποιος ακολουθεί το Λόγο ενώνεται μ΄ αυτόν, ζει την αληθινή του φύση.
Αυτός που έχασε το Λόγο είναι χαμένος.
Όταν ακολουθείς το Λόγο, ευγενικά σε δέχεται. Όταν ακολουθείς τη φύση, ευγενικά σε ανταμείβει. Όταν γυρεύεις το χαμό, ευγενικά σε αφανίζει.
Όποιος δεν έχει πίστη αρκετή, δε συναντά εμπιστοσύνη.
Στροφή 17
Ο κόσμος δε γνωρίζει καλύτερο οδηγό γιατί ακολουθεί αυτόν που θαυμάζει εκείνον που τρέμει ή περιφρονεί.
Αν δεν εμπιστευτείς, δε πρόκειται να βρεις εμπιστοσύνη. Ο συνετός φυλάει τα λόγια του και ενεργεί. Τότε ο κόσμος παραδέχεται τα έργα του.[3]
-ΛΑΟ ΤΣΕ
[1] Ηράκλειτος
[2] Το άρθρο αυτό είναι αντιγραφή από το βιβλίο του E. Tolle «Για μία νέα ζωή»
[3] Δεν πρόκειται για τυφλή πίστη. Πρόκειται μάλλον για εμπιστοσύνη σε μια βαθύτερη αναγκαιότητα. Για τον Άλαν Γουάτς “Πίστη είναι πάνω απ΄ όλα πνευματική διαύγεια – πράξη εμπιστοσύνης απέναντι στο άγνωστο”.
